Suktanay sa Boracay

Nobela ni Cris B. Balairos

(IKA-6 NGA GUA)

NAGBALIK si Kapitan Gary Aragon sa barko nga mahim-ong ang pamatyag, bangod natuman gid man ang madugay na niya nga ginhingyu sa asawa nga mag-untat sa pagkamanunudlo, agod matatapan ang ila panimalay samtang yara sia nagapautaw-otaw sa malapad nga kalalawran sa pagpangita kabuhian.
"Indi man palaligban ang aton matag-adlaw nga kinahanglanon bisan ako lang ang nagapangita," masame ni Gary ihambal sa asawa agod mahaylo ang naulihe nga bayaan ang pagtudlo, agod makasalig sia nga maayo ang panglawason sang ila kabataan.
"Ugaling na lang," masame man ni Donna isabat sa bana. "Kanugon sang akon karera kag mangin pension ko kon magtinigulang na ako!"
Apang sining tatlo na ang ila mga anak, wala na makabalibad si Donna. Kasangkapan yadtong' pag-abot niya halin sia sa Boracay nga nagaharahara sang hilanat ang ikatatlo nga anak, gani nahospital, bilang daku niya nga salabton sa bana, kay makabig nga kapabayaan niya.
Gani, sang gin-ipit sia ni Gary sa Boracay agod magpasugot sa ginahingyu nga mag-untat sa pagtudlo, wala na sia makapamalibad.
Sa pihak nga bahin, mahal man ang iya sukot kay Gary agod magpasugot. Ini amo ang Boracay! Paayaw-ayaw sa isa ka malahalon nga hotel kag pag-Island-Hopping sa palibot sang matahom kag balogniwang nga Isla sang Boracay nga bantugon sa bug-os nga kalibutan kay sang mga dumuluong ginadapuan.
Amo ini ang nagahampang sa hunahona ni Donna sang sumampot si Suzette upod kay Eddie samtang yara si Gary sa Pre-Departure Area sang Iloilo Airport of International Standard sa bahin sang Cabatuan, Iloilo.
"Pare Gary, mangape anay kita," panghagad ni Eddie.
Nakadalikat sila sa pagsugilanon, samtang nagahulat sang paghugpa sang pagasakyan ni Gary nga eroplano.
Samtang sa pihak nga lamisa, nagatuaktoak man hambalanay sanday Donna kag Suzette.
"Bag-o lang kami mag-abot halin sa Boracay, no!" pahambog ni Suzette.
"Ti, diin kamo nag-check-in?" pangutana ni Donna nga interesado gid.
"Ginsunod namon ang agi ninyo!" maabtik nga sabat ni Suzette. Tapos nag-Island-Hopping man sakay sa pumpboat ni Boy Lumot!"
"Kon amo gin-obligar mo gid papauli si Eddie?" turasok ni Donna.
"Ngaa nahibal-an mo, haw?"
"Ti, kundi nabisto ko ikaw!" paharakhak nga sabat ni Donna.
Bisan ang paghugpa sang eroplano nga pagasakayan ni Gary, wala na madunggi sang mag-abyan-Donna kag Suzette bangod sa matunog nila nga pagharakhak.
"Babay na pangga!" siling ni Gary dala halok sing matuyom sa asawa kag kumare nga si Eddie kag Suzette.
Nabilin sila nga tatlo sa paglantaw kay Gary, halin sa pagsaka kag paglupad na sang eroplano nga ginasakyan padulong sa Manila.
Matiuntion, tumabok sila sa ginaparkingan sang ila mga salakyan. Si Eddie ang magamaneho sang ila salakyan nga Brand New Honda Accord kag si Donna naman may iya nga drayber sa iya kotse nga Vios.
Sa ila pa lang nga daan nga mga service cars, makabig na sila nga natuon sa may sarang sing pangabuhi sa natungdan nga subdivision nga ila ginapuy-an.
Ginalantaw na lang ni Donna ang nagaamat na diutay nga eroplano nga ginasakyan ni Gary nga kasubong sang pispis nga nagasalimbad sa kahawaan. Pamatyag ni Donna, daw naglumpat ang iya tagipusuon upod kay Gary sang indi na kitaon ang eroplano niya nga ginasakyan.
Wala mahimu si Donna kundi magsakay na lang sa nagahulat nga kotse agod magsunod sila kanday Eddie kag Suzette pagwa sa Iloilo Airport of International Standard agod magpauli.
Sang yara na sila sa highway, nagpugaang ang stop light sang kotse nanday Eddie kag Suzete. Dumolog ini. Nanaog si Suzette. Gumuwa si Donna sa bintana sang iya kotse kag...
"Sunod kamo palihog sa amon pakadto sa balay Donna. Madamu kami didto kalan-unon. Tapos, mapadalhan pa namon ikaw sang mga alimango kag lukon!" pangagda ni Suzette nga bisan wala pa makahangdu si Donna, bumalik na sa ila kotse si Suzette agod magpadayon sila sa pagpauli agod amumahon ang ila kumare, dala na diri nga malingaw sa iya kapung-aw sa bag-o lang nga pagbiya sa iya ni Gary.
Pag-abot nila sa Southville Subdivision sa Molo, Dakbanwa sang Iloilo, nagayapayapa sugat ang ila duha ka anak nga sanday Nikki kag Reynard. Nagapanuigon na ini sila sang lima kag tatlo ka tuig.
"Abi manghoran na bala ining akon ihado?" panugyan ni Donna kay Eddie kag Suzette. "Ano man nga...nagakalipatan naton ang magtawganay nga kumare kag kumpare, no!"
"Amo ina sa moderno nga panahon," si Eddie ang nagsabat. "Kalabanan gani, ilabi na sa mga hubon nga relihiyuso, bisan kumarehay kag kumparehay, brother kag sister ang nagapangibabaw nga pagtawganay!"
"Huo man," pagkomporme ni Suzette. "Ang panugyan mo kaina nga mamanghoran ang ihado mo, basi pa lang!"
"Ina Mare ang ginatinguhaan namon sining akon pagbakasyon bisan malip-ot man ini nga inadlaw, katulad sang iya ni Pare Gary!" malinaumon nga saligbat ni Eddie. "Ang sa inyo Mare? Nahuman gid?"
"Basi pa lang Pare," tilawtilaw man ni Donna magsambit sang pare.
Nakayuhomyuhom man ang mag-asawa-Eddie kag Suzette sa dalagan sang ila pag-estorya nga may paghinambit sang pare, mare, kumare kag kumpare.
"Diri lang kamo panyaga Mare Donna. Ipatawag naton ang imo drayber agod makasalo sa aton!" panugyan ni Eddie.
Pagkatapos kaon nga puno sing masinadyahon nga mga pagsinugilanon sa ila mga inagihan sa Boracay, nakahanda na ang inogpadala nga mga alimango, lukon kag kinilo nga bangros halin gid sa punongan nanday Suzette kag Eddie sa Barangay Salad, Dumangas, Iloilo.
Sa hunahona ni Donna, indi gid magpalupa si Suzette nga iya abyan kag kumare sa pagpanumdom nga nagatamasa sia sa pag-agom sang himaya upod kay Gary nga iya bana, kon ngaa ginhimulatan gid niya nga mahaylo si Eddie nga iya man bana kag tuman ka bantog pangkalibutanon nga Isla sang Boracay nga nahamtang sa Malay Aklan, pungsod sang Pilipinas.
Sang pag-abot ni Donna sa ila balay...
"Mommy, diin na si Daddy? Una nga namangkot si Tata.
"Nagbalik 'Ta sa iya ginaobrahan nga barko," sabat sang iloy.
"Ginbayaan naman niya kita haw?" pamangkot naman ni Tata nga daw mahibi.
"Agod mangita damu kwarta nga inog-eskwela ninyo ni Kenken kag baby," uloulo ni Donna nga ginadulodapolay ang ulo sang anak kay nagapanangawkaw ang luha sa mga mata.
Humipos na lang ang bata. Tinawag ini sang timbang. Dumalagan.
"Kita mo lang, binayaan ako pagkabati sang tawag ni Alice!" kumodkumod ni Donna. "Husto si Gary mag-amo sini. Kon magdalagku sila nga lunsay kami nga duha talagsa nila makit-an, lain gid ang matabu. Sa timbang pa malapit ang ila balatyagon!"
Nakalungolungo na lang si Donna. Alang-alang man niya akigan ang bata ukon ang timbang. Ayhan nagakadapat na gid man nga manimulon sia sing masame sa ila panimalay, agod matadlong ang tanan nga katikuan kag mapuno niya ang mga kakulangan.
Hingalagan...
"Mommy, may tawo sa aton gate!" panawag ni Kenken nga nagahampang sa mat terrace sang ila balay.
Gintamwa niya ang yara sa gwa sang ganhaan sang kudal. Sanglit ginapangilala niya ang hitsura, ginsingganan si Alice nga pasudlon ang amo nga tawo.
"Tita Donna, hinablos ako ni Tito Gary nga nagapuyo sa Miagao, Iloilo. Si Bert Natino ang ngalan ko," pakilala sang bag-o nagsampot.
"Huo gani. Indi bala nakakadto ka na diri upod sa amay mo sang nagligad lang nga pag-abot ni Tito Gary mo?" pahanumdom ni Donna.
"Huo Tita. Abi ko anay bag-o lang mag-abot si Tito Gary?"
"Kaina lang naglupad pa-Manila balik sa Hong Kong, hingabot sang pagtulak nila pakadto sa Japan," pasayod ni Donna. "Ano tani haw?"
"Kundi Tita, Geodetic Engineer ako, kag subong nagadumala sang minahan sang bulawan sa banwa sang Pilar, Capiz..."
"Karon?" sal-ot nga pamangkot ni Donna.
"Nagakinahanglan sang mga stockholders ang kumboyahan. Mapalaron kamo ni Tito kon makabakal sang 'Shares of Stocks' nga matuon kamo sa nahauna nga napulo ka stockholders nga makabig nga daku kag mapag-on nga halige sang ine nga kumboyahan," paathag ni Bert sa paghaylo kay Tita niya Donna.
Samtang nagahambal si Bert, sige nga bilad sang mapa kag mga dukomento nga bilang suporta nga nagapamtuod nga iya sang Marinduque Mining Corporation nga nagapatigayon sang pagmina sa Pilar, Capiz.
"Pahibaluon ko pa si Tito mo Gary natuhoy sina nga bagay," siling ni Donna.
"Panyaga ka anay Bert."
Pagkapanyaga ni Bert, padayon ang iya paghaylo kay Tita niya Donna nga sa sulod sang anom ka bulan, bisan ang mga sample nga mga bato kag dalipi nga ginadala nila sa Marinduque Mining Corporation agod testingan, ginapain ang mga bulawan sa pilak, salsalon, copper kag madamu pa nga "by-product" ang mapuslan nga makwartahan pa gihapon ini. Suno kay Bert wala uyang ang tanan nga makutkot ukon mabak-ad kay may yara nagahulat nga batel agod lulanan sang mga bato kag dalipi nga natipon agod dalhon sa pinakapuno nga minahan sang bulawan sa Marinduque.
Gindugang pa gid saysay ni Bert Matino nga kon luyag kag handom mo nga maka-kwarta, indi lang isa ukon ka milyon ka pesos ang ibutang mo nga Capital Share, kundi madamu nga minilyon ka pesos, agod tagsa ka tuig, magalab-ot man ginatos ka libo ka pesos ukon masobra isa ka milyon ang imo madibedindo.
Paglumbos ni Bert, nagsulod sia sa ila hulot-tulogan ni Gary agod magpahuwayhuway sa tuyo nga magtulog. Sa iya paghidaon nga ini, solo nga nagadugsing sa iya dulondumon amo si Gary, apang ang ginatos ka libo ka pesos ukon magahinangat sa minilyon ka pesos nga maani niya kon maghaboy sia bisan siguro duha tubtob lima ka milyon ka pesos sa pamuno sang iya pagka-stockholder, kag dugangan sing minilyon pa gid agod daku ang dibidindo ukon bahin tagsa ka tuig.
Ano ayhan ini nga pagtilaw sa akon?" May witiwiti nga negosyo sa uga. Tapos sumolod ining minilyon ang ikapital kag ayhan daku nga minilyon ang dapat agod makahul-ab sang dalagku nga dividendo!" nagapangalakaak nga paghanduraw ni Donna sang minilyon nga ganansya.
Natulogan sia sa tuman nga kabugnaw sa kaalwan sang ila Aircon nga ginbutang niya sa High Cool agod madali sia mabugnawan kag matulogan.
Natalapiyongan pa lang sia, rumaginring ang ila Landline nga telepono. Dinawhat niya kay yara man ini nahamtang sa kilid sang iya ulohan.
"Pangga, sa kaluoy sang Makaaku, yari na ako sa Hong Kong. Tayming lang kay buas na ang tulak namon pa-Japan. Kamusta kamo dira?"
"Maayo gid Gary. Bag-o lang gali maglumbos ang hinablos mo nga Geodetic Engineer bala nga si Bert Natino. Gintinguhaan niya ako nga isa sang nahauna nga napulo ka Stockholders sa Gold Mine nga sanga sang Marinduque Mining Corporation nga nahamtang sa banwa sang Pilar, Capiz. Makagalanyat ang dibeidendo tagsa ka tuig, kon daku ang Capital Share nga mabakal mo. Ano sa imo, maayo man ini butangan sang puhonan?" pakiana ni Donna agod indi magsiling ang bana nga nagadahakdahak gid sia kon minilyon ang mahul-ab sa isa ka tuig.
"Pangga, pangga ...pamatii ako maayo," pamuno ni Gary.
"Ano ina?" agaw ni Donna.
Panumdoma bala nga sa estorya nga si James Bond ang Bida, sila na man lang sang ulihe ang nagpinatyanay nga ulopod pangabudlay nga matultolan ang bulawan!" palas-ay ni Gary.
"Pero..."
"Indi ka magpagwa sang kwarta mo dira kon wala pahanugot sa akon, ha! "Pila ang aton deposito sa walo bala ka bangko?" agaw ni Gary nga may isugpon pa kuntani ang asawa.
"Mga apat kag tunga ka milyon Gary!"
"Kulang pa ina kon lagson mo nga maka-top ten ka. Bisan sigputon mo pa ang tag-isa ka gatos tubtob sa lima ka pulo ka libo ka pesos sa iban pa gid naton nga bank book bilang magagmay naton nga deposito, masobra lang ina lima ka milyon ka pesos. Gani, kalimti ang gold nga minahan nga ina ni Bert Natino," pamalabag ni Gary.
"Magbalik si Bert, paathagan ko lang sia nga kadiutay sang savings naton nga bank book bilang magagmay naton kag makahuloya ipasayangsayang sa listahan sang mga tigdalagku nga mga stockholders! Salamat Gary sang mga pagpaathag mo. Matlogtulog anay ako," siling na lang ni Donna.
"Nakatublag? Natulogan ka naa basi?" pangduhadoha ni Gary.
"Pakot mo. Wala kaso, a! Ikaw na gid inaaaa. Bisan tungang' gab-i mo ako pukawon!" nagaharihi nga nadagmit ni Donna.
Balik si Donna sa paghigda kag maayo kay natulogan sia nga wala sing sablag nga tawag ukon eks man sa iya cellphone nga nagaunay sa iya ulohan.
Makaligad ang isa ka semana nga wala si Gary, padayon nga nagabaton si Donna sing indi magnubo sa anom ka libo ka pesos ang semana halin sa negosyo nila ni Andrea nga uga. Tubtob nagbukas ang klase nga si Andrea nagbalik sa pagtudlo kag ginahimulatan sang naulihe nga makadeliver sa Dakbanwa sang Bacolod kon Sabado kag magbalik pagka-Domingo.
"Donna, wala pa ni Marichu makolekta ang kwarta sa nag-alsa. Palihog anay nimo ma..." pasagunto nga alungay ni Andrea.
Nakauklo si Donna sa di-kinaandan nga hulag kag panghambal ni Andrea. "Ano ang buot mo silingon?"
"Inang'.....basi bala paslawon mo ako Don..."daw nagapakitluoy nga nabungat ni Andrea.
"Ibungat agod mahibaban ko," pangabay ni Donna sa manubo nga tingog.
"Kay man Donna, kuntani sa biernes pa lang, kon imo ako mahatagan isa naman anay ka gatos ka libo ka pesos para pangumpra sa Estancia sang amo man gihapon nga mga uga, agod ko makuha ang bili sang nagligad nga semana nga makolekta na ni Marichu," kulang na lang matulo ang mga luha ni Andrea sa pag-alungay.
Paghipos ang nangin sabat ni Donna sa pagpangduhadoha. "Pamensaron ko pa kay malawig pa man tubtob mag-biernes!" ginaduon nga sabat ni Donna.
PADAYUNON