SI HELEN Ang Labing Maanyag nga Babae sa Bug-os nga kalibutan!

Ni: Faustino M. Ramos

(Ika-15 nga guwa)

MALAYO pa si Reyna Hera, nalantawan na ni Haring Hupiter ini nga nagapadulong kag didto sa iya ginahamtangan ang tuyo sini kadtoan. Makadali nga nagkurisong ang iya agtang! Pat-od nga esturbo gid si diyosa Hera sa iya kag sa iya paglantaw kag pagsunod sa mga naga-inaway nga duha ka hubon nga ara sa patag-awayan! Daw singgitan ni Haring Hupiter ang iya tiayon nga diyosa nga: "Back off!!!"
Waay gihapon magbalikid si Haring Hupiter bisan pa nga iya na nabatyagan nga ara na nga malapit sa iya ginahamtangan si diyosa Hera. Ulihi na kag nagbalikid gid man ini. Kag amo na lamang ang pagmurarat sang iya mga mata sa iya nakita! Wow! Tuman sa katahum sa kay diyosa Hera nga iya tiayon!
Samtang nga nagamurarat ang mga mata, nagatulolo pati laway sang gamhanan nga hari sa tuman nga pagdayaw sa tuman nga katahum sang iya tiayon sina nga tion!
Nga amo gid ang ginapaabot ni diyosa Hera nga matabo! Sang hinali, maabtik sia nga gindakop ni Haring Hupiter kag ginhakos sing tuman kahugot samtang nagahangos! Gintulok anay ni Haring Hupiter ang iya sini makagalanyat kag mapulapula nga mga bibig ugaling pugtakan ini sing matuyom nga mga halok!
Madugay kag tuman katuyom nga mga halok!
Kag kaangay sang ginapaabot ni diyosa Hera, nalimtan na matuod ni Haring Hupiter ang tanan! Kag ang tanan nga ara na lamang sa iya isip sa sina nga tion, ang tamdan ang tuman ka lapuyot nga kaanyag ni diyosa Hera! Kon paano niya busgon ang kaugalingon paagi sa pagpakighirup diri!
Wala lang madugay, nagbaylo ang huyop sang hangin! Ang mga hangaway sang Grecia ang makita na nga nagadausdos sa karon sa mga hangaway sang Troy kag nagabulig sa taga-Grecia amo si Haring Neptuno. Tubtub sang ulihi, nga nalambot kag nadakop sang higante nga si Ajax ang baganihan sang Troy nga si Hector nga iya hinakwat kag wala kaluoy nga iya ini ginlampos sa duta!
Sang maghuraw na ang epekto sang 'Cestus' nga ginhatag ni diyosa Aprodeisa kay diyosa Hera nga amo ang gingamit sini sa paglumay kay Haring Hupiter, nagbangon ang hari kag dayon nagtamod didto sa idalom kon sa diin padayon ang inaway sang duha ka hubon sang mga mangangaway! Kag amo nalang ang kakibot ni Haring Hupiter sa iya nakita! Iya nakita si Hector, ang baganihan sang Troy nga nagahamyangon sa duta bangod nga nadakpan ini sang higante nga si Ajax kag ginlampos sa duta!
Sumaka gilayon ang kaakig sa ulo ni Haring Hupiter kag hungod man ukon indi, nawaslik sini si diyosa Hera nga nagapanghipid sang iya kaugalingon kag nagakadlaw! Nagbalikid si Haring Hupiter nga nagakurisong sa iya kag iya ini ginmanduan nga hambalon ang diyosa nga si Ires ka gang diyos nga si Apollo nga ang duha magkadto sa iya! Sang ara na ang duha, ginmanduan ni Haring Hupiter ang diyosa nga si Ires nga magkadto ini kay Haring Neptuno kag hambalon nga magbiya ini sa patag-awayan kag pabay-an lamang ang duha ka hubon sang mga hangaway sa ila nga pag-ilinaway! Nga madali man nga gintuman ni Haring Neptuno ang mandu sang hari sang tanan nga mga diyosa kag nga diyos!
Subong man, nga gilayon ginmanduan ni Haring Hupiter ang diyos nga si Apollo nga iya agawon ag baganihan sang Troy nga si Hector sa mga kamot sang higante nga si Ajax kag matapos niya ini maagaw, iya dalhon si Hector sa binukid nga balaan sang Ida agud nga didto bulngon sang iya mga pilas!
Gilayon nga gintuman sang diyos nga si Apollo ang mandu ni Haring Hupiter! Sina nga tion, si Hector ang ara nagahamyangon sa mga tiilan sang higante nga si Ajax nga wala sing pangalibutan! Tuyo ni Ajax nga manduan ang iya hangaway nga ubahan si Hector sang iya mga gamit kag armas sa inaway nga amo ang ginahimo sa mga nalutos nga kaaway! Duha sang iya suod nga mga hangaway ang nagpalapit agud tumanon ang mandu ni Ajax! Sang hinali...
May nagbusaag nga tuman kasilaw nga kasanag sa ila palibot nga nagkalahayanghag ang tanan nga didto nasakpan! Ang kalabanan, nagtabon sang ila mga mata! Maluas lamang sa higante nga si Ajax nga nagkapot ini sa pulohan sang iya espada kay bisan sin-o, bisan sia isa pa ka diyos kon magpakita laman, iya nga lab-on sang iya espada! Sabglit naabot na ni Ajax nga ang kabangdanan sang hinali nga pagtuhaw sang kasilaw, amo nga may immortal nga kagamhanan nga luyag mag-agaw sang baganihan sang Troy nga si Hector!
Husto gid ang pakot sang higante nga si Ajax! Kay sang magpuas ang tuman nga kasilaw kag magsanag an ila mga pana-awan, wala na si Hector sa iya sini kaina nga ginahamtangan! Inagawgid sia matuod sa kay Atlas sang isa ka immortal!
Si Haring Hupiter ayhan ang nag-agaw? Pamangkutanon ni Ajax sa iya kaugalingon!
Indi si Haring Hupiter kundiang diyos nga si Apollo nga ginsugo ni Haring Hupiter ang nag-agaw kay Hector sa kay Ajax! Gindala ni Apollo si Hector didto sa ibabaw sang bukid Ida kag didto iya ginbulong tubtub nga maumpawan ini sa iya pagkalipong sang ginlampos ini sang higante nga si Ajax sa duta!
Sang maumpawan si Hector, gilayon nga bumalik ini sa patag-awayan. Apang karon, kaupod na sini ang diyos nga si Apollo! Kag sa atubang sang duha, ang baganihan kag ang diyos, ang mga hangaway sang Grecia kaangay sang nagapakigsumpong lamang sa duha ka mga mabangis nga mga lion! Tubtub sang ulihi nga sang daw indi ang mga ini makasarang magbato sa away, nagdinalagan ang mga ini pabalik sa nahamtangan sang ila sakayan dagat!
Sang sirum na, masigbalik ang tagsa ka hubon sang mga hangaway sa ila tagsa ka mga lugar. Ang hangaway sang Troy, didto sa kapatagan malapit sa palasyo; ang mga hangaway sang Grecia, didto sa kapatagan malapit sa ginadungkaan sang ila sakayan dagat.
Sang masunod nga aga, sang liwat nga mag-atubangay sa inaway ang duha ka mga hubon, makita si Paris nga amo na ang nagapanguna sang hubon sang mga hangaway sang Troy! Sang magsinadukot na ang pag-ilinaway, isa ka pana ang binuy-an ni Paris nga umigo gid sa dughan sang iya ginatuyo iguon, si Macaon, ang anak ni Aescalepius nga manugbulong! Maluas nga isa man si Macaon sa mga isganan nga hangaway sang Grecia, napanubli man sa iya sini amay nga si Aescalepius ang pagka manugbulong sini.
Nakita ni Nestor, ang pinaka tigulang nga hangaway sang Grecia, nga naigo gid si Macaon sang pana ni Paris sa dughan kag natumba gid ini! Dalidali nga ginpalapitan ini ni Nesor kag gin-alay-ay! Madasig nga iya dayon ini gindala kag ginkarga sa iya karuwahe kag gindala sa iya tolda.
Samtang nga nagadalagan ang karuwahe ni Nestor nga karga si Macaon nga iya tuyo dal-on sa iya tolda, nag-agi ini sa lugar nga indi gid man tuman kalayo gikan sa nahamtangan sang tolda ni Akiles! Sang makita ni Akiles ang karuwehe, iya nakilala nga ang nagasakay sini amo ang tigulang nga hangaway nga si Nestor apang ang kaupod sini sa iya karuwahe nga nagahigda nga isa ka hangaway nga pilason, ang wala ni Akiles makilala.
Gilayon nga gintawag ni Akiles ang kaupd kag mahirup sini nga abyan, si Patruklos nga gilayon magkadto ini sa tolda sang tigulang nga si Nestor kag pasiktuhon ini kon sin-o nga hangaway sang Grecia nga pilason nga iya kaina nakita nga nakarga sa karuwahe ni Nestor.
Sang mag-abot si Patruklos didto sa tolda sang tigulang nga si Nestor, didto kag iya nakita nga ang pilason nga hangaway amo si Macaon nga anak sang manugbulong nga si Aescalepius! Kag tuman kalubha sang kahimtangan sini sina nga tion! Didto kag gilayon nga ginsugiran ni Nestor si Patruklos sang dalagan sang inaway; nga madamo na ang nagkalamatay sa mga hangaway sang Grecia! Kag nagakalutos sila sa mga hangaway sang Troy!
Nagdugang hambal si Nestor. "Patruklos, sang kita ang didto pa sa Grecia kag wala pa makalakat padulong sa sini nga patag-awayan, kon imo pa madumdoman, nga si Piritus, ang amay ni Akiles, nagtugon gid sa inyo nga duha. Si Akiles nga magapakigbahin sa pagpakig-away nga ini batok sa mga hangaway sang Troy, ang magahimo sang tanan nga kutob sa iya ikasarang sa pagpakig-away agud nga sia kilalahon sang ulihing tubo sa bug-os nga Grecia nga isa ka baganihan!
"Kag ikaw, Patruklos," padayon sang tigulang nga Nestor, "bangod magulang ikaw kay Akiles, kag ikaw ang iya kaagubay, ang imo katungdanan amo ang paggiya sa iya sa iya mga bulohaton.
"Karon, tion na ini nga tungdan nimo ang imo katungdanan; nga imo hambalon si Akiles sa iya katungdanan bilang hangaway nga nag-upod sa sini nga inaway! Apang," nga hinali nagdulog si Nestor sa paghambal. Naglumawlomaw ang mga mata sang tigulang!
"Panangitan," ang iya padayon," nga indi gid nimo mauloulohan gihapon si Akiles nga mag-upod sa aton sa pagpakig-away, hambalon nimo sia nga iya ipahulam sa imo ang iya armor, espada, taming kag sibat kag iban pa nga iya kagamitan sa inaway kag imo nga isuksok! Kay kon ikaw ang nagasuksok sang mga kagamitan ni Akiles sa inaway, ilabi pa kon iya ipadala sa imo ang iya mga hanas nga mga hangaway kag ikaw ang magapanguna sa ila, bisan ang imo lang pagpakita sa patag-awayan, tuman na nga makapangidlis sa mga hangaway sang Troy! Kag sina, basi ayhan nga dag-on naton ining inaway!"
Pagkabati ni Patruklos sa mga pinanghambal sang tigulang nga si Nestor, nagtangu-tango ang iya sini ulo! Mahimo nga mangin matuod ang iya sini mga pinanghambal! Kay maluas kay Ulysses nga ila ginakilala nga labing maalam, ang tigulang nga si Nestor ang ila ginapatihan nga nagapangduha nga mangin alamon sa ila!
Daw halos indi na makahulat si Patruklos sa mga pinanghambal ni Nestor bangod nga luyag na gid sini nga sa gilayon, iya ini ipaalinton kay Akiles! Dalidali ini nga nagguwa sa tolda ni Nestor kag bumalik sa tolda ni Akiles nga iya abyan.
Apang sang didto pa lamang ini sa guwa sang tolda, nakita na dayon ni Patruklos kon ano na ang dalagan sang inaway! Nga nagakalutos matuod ang ila mga hangaway batok sa mga hangaway sang Troy! Wala na ini makaantos kag dalidali nga sumulod sa tolda ni Akiles nga iya abyan. Hambal dayon sini kay Akiles.
"Abyan ko nga Akiles, mabatasan nimo nga ipangibabaw ang imo kaakig samtang nga ang imo mga kaupod nga mga hangaway ang nagakaladagas ang kabuhi sa kamot sang aton kaaway? Apang ako, indii...! Ihatag sa akon ang imo mga hinganiban sa inaway kay akon isuksok kag ako ang magaatubang sa ila, kay kon ako sina ang nagsuksok magkahalanguyos sila bangod nga sila magalaum nga ako si Akiles, ang bantog kag isganan nga baganihan sang Grecia!
"Sa sina," padayon ni Patruklos," "pat-od nga hadlukan sila kag ila man papahuwayon sing lagas ang aton mga hangaway! Kita ang indi pa kapoy kay wala pa kita makaentra sa inaway gani mahimo ko nga tabugon pabalik ang aton mga kaaway! Apang kon padayon nga ikaw indi mag-ugyon dira bangod sa imo ginahuptan nga kaakig, pasugti ako nga akon isuksok ang imo armas kag hinganiban sa inaway!"
Samtang nga nagahambal pa lamang si Patruklos, nakita ni Akiles ang pagtub-ok sang isa sang ila mga sakayan bangod kay ayhan ginsaka ini kag gintutdan sang mga hangaway sang Troy! Nakabangon si Akiles sa iya higdaan kag nagpalapit kay Patruklos. Hambal sini sa iya mahirup nga abyan.
"Lakat ka na, Patruklos, isuksok ang akon panaming kag gamita ang akon mga armas kag hinganiban sa inaway! Dependehi ang aton mga sakayan batok sa mga kaaway!
"Ako? Indi ako magpakig-away! Bangod kay ila ginguba ang akon kadungganan! Natungod sa akon sakayan, dependiha ko ina batok sa sin-o man nga magguba, apang indi ako mag-upod sa pagpakig-away sa tao nga nagguba sang akon kadungganan!"
Pagkatapos sini hambal ni Akiles, iya ginhatag kay Patruklos ang iya taming kag mga hinganiban sa inaway nga gilayon man nga ginsuksok ni Patrulos! Matapos masuksok, nagguwa na si Patruklos sa tolda ni Akiles kag maglakat padulong sa patag-awayan nga kaupod ang mga hangaway ni Akiles nga ginatawag mga Mermidons! Nagabadlak ang lawas ni Patruklos nga tulukon gikan sa malayo sa iya ginasuksok nga mga kagamitan ni Akiles sa inaway!
Kinayasan ang mga hangaway sang Troy sa ila pagkakita kay Patruklos nga nagapadulong! Ang ila pagpati, nga si Akiles ang nag-upod na karon sa pagpakig-away sa ila!
Gilayon nga nagsugbo sa inaway si Patruklos kag ang iya kaupod nga mga Mermidons nga mga hangaway ni Akiles! Ang mga hangaway naman sang Troy, matuod nga nagbatyag sing katahap sa ila pagkakita kay Patruklos sa pagpati nga sia si Akiles, ang nagpakigbato sing matuodtuod! Ang bangod nga may katahap nga ginkupkop sa ila dughan, wala madugayi kag ini ang nagdinalagan! Gani madamo ang hangawa sang Troy ang ginpanagpas sang espada sang higante nga si Ajax kag ni Haring Menelaus kag kaupod man ang duha ka mga isganan nga mga anak sang tigulang nga si Nestor!
Tubtub nga ang labing isganan nga hangaway sang Troy, nga si Hector, napilitan nga wahigon ang iya sini ginasakyan nga karuwahe balik sa lugar nga malapit sa ila palasyo sang ulihi! Umisol man si Hector sa nagapanalasa nga iya ginalauman, si Akiles!
Sang ulihi, nakita ni Sarpedon, hangaway sang Troy nga anak sang diyos nga si Haring Hupiter ang kabangis ni Patruklos nga ila ginapatihan nga si Akiles. Humanda si Sarpedon nga iya ini sumpongon! Samtang, si Haring Hupiter nga didto nagauyong sa ibabaw sang binukid sang Ida kag mahugod nga ginabantayan ang dalagan sang inaway sa tunga sang duha ka bahin, nakita gid sini ang iya anak nga sumalakay kay Patruklos!
PADAYUNON