Uhaw nga balatyagon

Ni: Roselyn B. Villamor

(IKA-4 NGA GUA)

Naurongan si Mikka. Wala ini makabati nga gina-estoriya sang iya ginikanan. Nagalupad ang pinsar sini.
“Mikka, nabatian mo bala kami?” pangutana sang iya iloy.
“Ano to Nay?” sabat sang dalaga.
“Nadumdoman mo sang una ang hambal namon sa imo sang imo Amay. Kilalahon mo anay sang matul-id si Ralph bag-o ka magpadala-dala sang imo nabatyagan. Subong nagkari ang iya mga ginikanan para magpakagon sa imo,” esplikar sang iya iloy.
“Instakto bala ato ang akon nabatian? Nagkari sila para magpakagon? Buot silingon mamalayi sila. Hala! Basi nahinalian lang ang pamilya nga ini,” himulungon sang dalaga.
“Oh! Hija wala ka dira makasabat haw?” pangutana sang amay ni Ralph.
“Nahibaloan ko nga nakibot gid si Mikka. Nay, Tay, nagapangango ako pasaylo nga pati kamo ginkibot ko sa pagkari namon, apang matinlo ang intensiyon ko sa inyo anak. Ginahigugma ko siya,” panat-umon ni Ralph sa ginikanan sang ginahigugma.
Didto na lamang nga namarasmasan ang dalaga sang nabatian ang mga tinaga nga nagkawas halin kay Ralph.
“Ginahigugma mo ako Ralph? Kon amo gintagaan mo sang malisya ang kaayo nga ginpakita ko sa imo. Kag ano na lang gali ang ginabatyag mo sang una nga ari ka diri ka upod kita pirme. Nag-take advantage ka sa tanan nga kaayo nga ginpakita ko sa imo. Amo bala ina ang rason kon nga-a nagkari kamo diri?” nagtaas ang tingog nga nasambit sang dalaga.
“Mikka let me explain. Can you give me a chance para ipaathag ina tanan sa imo,” pangutana ni Ralph.
“Ano pa ang dapat mo ipaathag Ralph. Klaro na ini tanan sa akon. Kanugon lang sang pagkakilala ko sa imo. Madamo nga bagay ang nagatabon sa imo nawong para magpakuno-kuno,” sabat ni Mikka.
Wala na makasabat ang tagsa-tagsa nila ka mga ginikanan. Indi nila luyag nga magpatunga sa duwa.
“Tagae ako sang kahigayonan para ipaathag ang tanan sa imo Mikka. Please. Nagkari kami diri, ako kag tungod matinlo ang intensiyon ko sa imo. Sang una pa lang nga nakita ko ikaw, nakahambal ako sa kaugalingon ko nga ikaw na gid ang babaye nga pakasalan ko, kag wala ako nagduha-duha sina. Indi mo kuntani pag-isipon nga nag-take advantage ako sa tanan nga kaayo nga ginapakita mo sa akon. Kon ano man ang ara sa imo painuino ukon kon ano man nga pagduda ang nabatyagan mo natuhoy sa akon nakahanda ka bala nga dulaon ang pagduda nga ina?” pangutana sang ulitao.
Dali-dali nga gindakop ang kamot sang dalaga kag magluhod. May ginkuot nga bagay sa bulsa sini.
“Mikka Espaniola, nakahanda ka na bala nga magpakasal sa akon? Ginahigugma ko ikaw sang tampad Mikka. Umpisa sang nakita ko ikaw kag nakaupod, ikaw nga babaye ang ginhandom ko nga maupod asta sa pihak nga kinabuhi. Indi mo kuntani pagdudahan ang paghigugma ko sa imo. Sa kada adlaw nga gintuga sang Ginoo, indi ka madula sa pinsar ko Mikka. Amo ina nga nagdesisyon ako nga mag-leave anay kag magkari diri. Kay kon naglawig pa ang mga inadlaw nga wala ako nakakari, siguro subong nag-buang na ako Mikka. Nag buang sang paminsar sa imo,” asud-asod nga esplikar sang ulitao.
"Ano ang buot mo silingon Ralph? Nga-a kinahanglan pa nga makalab-ot sa amo ni nga sitwasyon. Kag nga-a ako Ralph? Nga-a subong sini?” nagalibog ang painu-ino nga nasambit sang dalaga.
“Nahibaloan ko nga sala ko Mikka. Bangud ginkibot ko ikaw sa mga nagakalatabo, apang, mabasol mo bala ako kon nga-a nahimo ko ini. Pasayloha ako kon nasakit ko ang balatyagon mo Mikka. Indi na ako makahulat sang mga inadlaw nga maglawig pa. Nahibaloan ko man nga nagaduha-duha ka sang pagpalangga ko sa imo. Mabatyagan ko ina Mikka. Apang, nagapangabay ako sa imo nga tagaan mo ako sang kahigayonan para ipakita ko sa imo kon ano ka ka importante sa akon. Kon ano ko ikaw ka palangga Mikka. Sa nasiling ko na, matinlo ang intensiyon ko sa imo,” pamat-od sang ulitao.
Wala na nakahambal ang dalaga sang nabatian ang mga tinaga gikan sa ginahigugma. Nagtulo na lamang ang mga luha sini. Indi niya mahangpan kon ano ang nabatyagan sa sina nga tion. Pero gusto niya nga hakson ang lalaki nga nagaluhod sa iya atubangan. Luyag niya nga ipabutyag diri nga umpisa sang naglahin ini sa ila duog, siya lamang ang unod sang paminsaron sang dalaga. Indi niya na luyag nga madula pa ini sa iya luyo.
Sa malip-ot nga sugilanon, ginbaton ni Mikka ang pagpalangga sang ulitao. Gintagaan niya ini sang kahigayonan kag didto nila nakilala sang husto ang isa kag isa.
Sa pihak nga bahin, nagsala gid ang ginikanan ni Mikka sa pagkakilala nila kay Ralph. Matuod nga kontra gusto nila ini bangud nga wala pa gid makilala ang pagkatawo sini, apang sang pagdala ni Ralph sang iya ginikanan sa panimalay nila, didto nila na tul-id nga desidido gid ang ulitao sa nabatyagan niya kay Mikka.
Wala na sila makapamalabag sang desisyon sang ila nagaisahanon nga anak sang ginbaton sini ang pagpalangga ni Ralph. Indi malikom sa iloy ni Mikka nga daw nahinalian ini sang mga natabo bangud daw kasan-o lang nila nakita ang pagpanikasog sang dalaga nga makita sang obra para sa kaugalingon apang subong, ari, kalaslon na ini.
Napilahan pa ka bula ang nagligad kag nagpakasal ang duha, Mikka kag Ralph. Grande ang kasal, rason nga si Mikka nagaisahanon lamang nga anak sang mga Espaniola kag subong man si Ralph nga nagaisahanon nga anak sang mga Devera nga businessman ang mga ginikanan.
Nangabuhi ang duwa nga may basbas sang ila mga ginikanan kag basbas sa simbahan. Malipayon nga ginapanindugan ang kabuhi nga may asawa. Si Ralph nagdesisyon na nga mag resign sa iya trabaho. Bangud indi siya gusto nga malayo siya sa iya asawa. Bangud sa iya trabaho, nagakadugayan siya nga makapauli sa ila panimalay, bangud kon diin may deliskobrehon nga mga pinasahi didto siya.
Ginpili niya na lamang nga mag-asikaso sang ila negosyo kag sa sina nga rason makapuli siya sa luyo sang asawa sa oras sang kagab-ihon. Samtang si Mikka naman gintagaan sang pangabuhian sang iya ginikanan. Ini amo ang ila rancho. Ginpili sang mag-asawa nga magpuyo sa siyudad kon sa diin malapit sa trabaho ni Ralph kag ila lang ginabisita ang ila ranchohan kada semana. Ang tagsa-tagsa wala nagpabaya sang ila pangabuhi. Nangin responsible sila nga asawa kag bana sa isa kag isa.
Apang isa ka adlaw, sa wala ginaespiktar nga kahigayonan. Ginpatawag si Ralph sang iya editor para sa isa ka mabug-at kag delikado nga misyon. Apang, nakapangako na si Ralph sa asawa nga indi nag id magbalik pa sa naandan nga obra, ugaling nahuya man ini mangindi sa iya editor sa sa suod nga abyan nga si Raffy. Sa malip-ot nga pulong ginbaton ni Ralph ang ina nga kahigayonan.
Isa ka kweba ang ila dapat diskubrehon kag suno sa iban nga nakadiskubre na sini apang wala man ibedinsiya, ang nasambit nga kweba may isa ka balon kon sa diin makita ang manggad sang kagulangan. Kag suno pa sa iban, may yara nga dako nga mag-og ang nagabantay sa kweba. Isa ini ka balon nga imbis tubig ang imo makita, bulawan ang unod sini.
Bangud tawo lang, nasilaw ang tagsa-tagsa kag nagpanikasog nga malab-ot ang nasambit nga kweba, isa ka dira si Ralph. Madamo nga mga kabukiran kag kabatohan ang dapat lakbayon para makalab-ot sa nasambit nga lugar. Matag-ag nga mga bangin ang pagasakaon. Madalom nga suba ang pagalanguyon para makita ang balon nga puno sang bulawan.
Ang grupo ni Ralph, ginpadayon gid ang pagpanglakaton para makalab-ot sa kweba. Wala na ginapinsar ang kapoy, uhaw kag gutom. Isa lang ang nasulod sa ila pinsar, ang makakuha sang mga litrato kag masaksihan ang pagbuad sang mga bulawan sa nasambit nga balon ukon bubon.
Sa bahin naman ni Ralpg, indi niya gusto nga mapaslawan sa tinutuyo nga makakuha sang mga letrato kag matul-id ang misteryo sang bubon nga ato. Daw indi magpati si Ralph sa mga sugid-sugid sang iban nahanugod sa bubon. Tuyo niya gid nga masaksihan kag makit-an para iya man ini mapamatod-an.
PADAYUNON