Uhaw nga balatyagon

Ni Roselyn B. Villamor

(IKA-3 NGA GUA)

"SALA ko man nga ginpasalig ko ang kaugalingon ko kag umpisa subong untatan ko na ang nabatyagan ko para sa imo Ralph. Indi gid man siguro kita para sa isa kag isa. Apang nagapasalamat ako nga nakilala ko ikaw. Bisan paano nahatagan sang kon ano nga kalipay ang taguipusuon ko. Kalipay nga indi matupongan sang kon sin-o man. Kon bal-an mo lang tani, ugaling indi na gid pwede kay may tinuga na nga nagapanag-iya sang taguipusuon mo Ralph. Nakahanda ako magpaiway para sa kalipayan mo kag tani mangin malipayon ka sa luyo niya.”
Mga tinaga nga nagkawas sa mga bibig sang dalaga. Sa dako nga paglaum nga siya ang kabangdanan kon nga-a nagbalik ang ulitao. Apang, indi pa gali. Masakit man para sa dalaga nga mabatian ang mga tinaga nga nagkawas halin sa hinigugma, apang wala siya mahimo kundi batunon ang kamatuoran.
Naurongan sang makadali ang dalaga, sang…
“May nasambit bala ako nga mga tinaga nga nakapalain sang buot mo Mikka? Nga-a daw malayo gid ang lupad sang imo pinsar?” pangutana sang ulitao.
“Ha! Wala. May napinsaran lang ako. Ano na to gani ang hambal mo ah?” balik pangutana sang dalaga.
“Ang hambal ko, may kadtoan kita. Pwede mo bala ako maupdan?” sabat ni Ralph.
“Sa diin kita makadto?” pamangkot sang dalaga.
“Mabal-an mo gid ina Mikka kon ato na kita sa aton kaladtoan. Ang akon lang, tani maupdan mo man ako,” sabat sang ulitao.
“Ang tunto nga ini. Ginapamangkot kon sa diin kami makadto wala man gasabat sang matarong. Nami bala ina nga updan ko siya, wala man lang ako hinalung-ong kon sa diin ang amo padulong,” himulungon ni Mikka.
"Mikka may ginahambal ka Mikka? Tagaan ko na lang ikaw clue para indi na magsampok ang kilay mo. Nagbalik ako diri tungod sa isa ka babaye. Nakilala ko ina siya sa duog nga ini. Kag amo ina ang rason kon nga-a nagkari ako liwat. Tungod indi na gid ako mapahamtang kon indi ko sia makita. Sa matuod-tuod lang, bisan yara ako sa obra ko, indi gid sia madula sa pinsar ko. Daw sa buang na ako kon kaisa nga masami ko siya nga gina-estoriya sa pinsar ko,” pamat-od sang ulitao.
“Kalawig ba. Pwede ko mahibaloan kon sin-o ina siya?” nasambit na lamang sang dalaga.
“Indi gid pwede Mikka. Sa aton nga kaladtuan didto mo ina mahibaloan kon sin-o ang ginatumod ko nga babaye,” sabat ni Ralph.
“Kon indi mo pag-ihambal sa akon kon sin-o ina siya kag ano ang rason kon nga-a nagbalik ka, indi ko ikaw pag-updan. Kanugon lang sa pangabudlay ko sang sagi ka sunod-sunod sa imo nga damo ka gali ginatago sa akon,” akig nga nasambit sang dalaga.
“Mikka, indi ka bala angayan mangakig. Nagasampok na ang kilay mo. Daw haluson nga indi na mapinta ang itsura mo. Indi lang bala ako pagpataasi sang tingog mo,” langu-lango na lang sang ulitao nga makita sa mga nawong sang dalaga ang pagkadismaya.
Indi matago sa mga nawong kag mga mata ni Mikka ang kasubo kag kaugot nga nabatyagan. Sa hunahona niya. Wala na siya mahimo. Indi niya man dapat balabagan ang kalipayan sang lalaki kag basi siya pa ang magguwa nga kontrabida sa kabuhi sini.
“Oh sige, ihambal ko na gani sa imo. Indi ko gusto nga maglainay kita sang buot Mikka. Indi ko gusto magtanom ikaw sang kaugot sa akon. Apang, nagaduwa-duwa ako kon bala dapat ko nga ihambal sa imo ini,” panat-umon ni Ralph.
“Kon ano kag sin-o man ina Ralph, isa lang ang mapasalig ko sa imo kag luyag ko nga mahibaloan mo. Wala ako sang rason nga maakig kag kaugtan ka. Ang akon lang kuntani, mahibaloan ko man ang nagakatabo diri subong ka gang posible nga matabo,” madalom nga mga tinaga nga nagkawas halin sa dalaga.
“Ang gusto ko lang mabatian, nga bisan ano ang matabo, tani indi mo lang ako pagkaugtan, kay basi indi ko bala ina masarangan batunon kag maghikog ako,” lahog sang ulitao.
“Amo na budlay gani sa imo kay ginalaktan mo gid sang indi amo ang estoriya naton. Nga-a indi mo na lang abi pag-ihambal ang matuod sa akon,” sabat ni Mikka nga nakayuhum sa nasambit ni Ralph.
“Amo lang na galing ang nami sa lalaki nga ini kay bisan ara ka na sa kaakigo mo, indi mo na mapadayon ang imo kaakig kay kabalo gid magpaliko sang estoriya para makayuhum ka,” nasambit na lamang ni Mikka.
Sa pihak nga bahin, wala gid hinalung-ongan ang dalaga nga sa pagbalik ni Ralph sa ila nga duog, upod niya na ang iya mga ginikanan. Didto na gali naghalin si Ralph sa panimalay sang dalaga kag ginbilin ang iya ginikanan para pangitaon ang dalaga kag maestoriya.
“Dali na bala Mikka. Updi na ako. Ang hambal mo ha! indi ka mangakig kon mahibaloan mo na ang rason kon nga-a ari ako diri,” panghagad kag pahanumdom ni Ralph.
“Huo na ah! Maindian ko bala ikaw,” sabat sang dalaga nga daw ginahutik ang tingog.
Samtang sila nagapanglakaton, nagatulo ang nga luha sang dalaga samtang nagaduko. Indi niya gusto nga ipakita kay Ralph nga apektado gid siyta sa mga nabatian niya. Daw ginakumos ang iya dughan nga daw sa indi niya mahangpan. Gusto niya nga magsinggitan, isinggit ang kalian sang buot nga nabatyagan apang indi niya ini mahimo. Masakit katama, apang kinahanglan niya ini batunon nga wala gid may nabatyagan ang ulitao sa iya. Iya na lang pagataguon ang balatyagon para kay Ralph. Indi niya man matudloan ang balatyagon sang lalaki kag indi niya ini madiktahan.
Samtang malapit na sila sa ila kaladtoan, nakatungkaaw si Mikka. Nakibot siya sa nakita. Natingala siya nga-a sa ila panimalay sila padulong.
“Nga-a gapakadto kami sa balay. Maano kami diri. Siguro may kuhaon lang ang lalaki nga ini,” nasambit na lamang ni Mikka sa kaugalingon.
Sang nagapasulod na sila, natingala gid ang dalaga nga kadamo sang tawo sa ila panimalay. Wala man sila bisita nga ginapaabot.
Kag…
“Ari na gali sila,” nasambit sang iloy sang dalaga.
"Anak, ang mga ginikanan ni Ralph. kanday Mr. and Mrs. Devera, Mr. and Mrs. Devera ang amon anak nga si Mikka," pakilala sang iloy ni Mikka sa ginikanan ni Ralph.
“Hello Mikka. Nice meeting you. Ralph told us about you. Madamo nga mga butang ang naestoriya ni Ralph parti sa imo. Daw halos gani sa adlaw-adlaw nga tanan ikaw ang amon topiko. Nakita ka na namon sa litrato nga halin kay Ralph. Didto pa lang nga daan buto na kami sa imo. Tingala man kami nga daw maano ang amon anak kay matahom ka gid man gali. Mas maanyag ka kumpara sa imo letrato hija!” malawig nga esplikar sang iloy ni Ralph.
"Ha! Paano nakalab-ot ang litrato ko sa inyo? Sa diin ninyo ina nakuha. Wala gid ako makadumdom nga ginkuhaan ako litrato. Siguro nagkari kamo para makilala ang ginahambal ni Ralph nga iya ginbalikan sa duog nga ini. Mr. and Mrs. Devera nakahanda ako nga updan kamo sa inyo kaladtuan,” nasabal na lamang ni Mikka.
“Una-una hija. Sa kay Ralph namon nakuha ang imo letrato. Suno sa iya nakuhaan niya ikaw samtang ikaw ang nagakatulog kay nahibaloan niya nga indi ka man magpasugot nga kuhaan ka letrato kon maglisensiya siya sa imo, kay suno sa iya indi mo man hilig ina. Kag nga-a abi updan mo pa kami kay ari naman kami sa amon kaladtoan!” esplikar ni Mrs. Devera.
Nakibot ang dalaga. Ano bala ang buot silingon sang iloy ni Ralph. Nagagamo na ang pinsar sini. Madamo pa gali siya nga utang ang dapat mahibaloan parti sa ulitao. May punto gid man ang iya ginikanan kon nga-a daw kontra gusto nila si Ralph para sa iya. Dapat niya gid man kilalahon anay si Ralph sang matul-id kay daw sang san-o lang sila nagkilalahay, daw nahulog na ang balatyagon niya diri.
Kag nga-a nagkari ang ginikanan sang ulitao. Wala man nila ini ginapaabot ah! Kag wala man makamuno si Ralph sa iya parti dira. Nagalibog ang ulo niya sa mga nakita kag mga nabatian. Gusto niya nga tampaon ang kaugalingon basi nagakatulog lamang ini. Ano ang rason sang ulitao nga kuhaan siya sang letrato samtang nagakatulog. Wala man lamang siya sini ginarespitar.
“Mestiryuso nga sahi sang lalaki nga ini. Madamo ang ginatago,” sa huna-hona lamang sang dalaga.
PADAYUNON